การพัฒนาคุณภาพเมล็ดพันธุ์ข้าวอินทรีย์ โดย OASIS
ทำไมต้องพัฒนาเมล็ดพันธุ์ข้าวอินทรีย์?
เกษตรกรในเครือข่าย OASIS มีความจำเป็นต้องผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวด้วยตนเอง เพราะเมล็ดพันธุ์คุณภาพคือหัวใจสำคัญของการผลิตข้าวอินทรีย์ที่ได้มาตรฐานระดับส่งออก ทั้งในแง่คุณภาพ รสชาติ และความปลอดภัย
OASIS จึงส่งเสริมให้เกษตรกรสามารถผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวเองได้ในพื้นที่ และรักษาสายพันธุ์ที่เหมาะสมกับท้องถิ่นไว้ในระยะยาว
พันธุ์ข้าวที่ควรเลือก
เลือกพันธุ์ข้าวที่มีคุณภาพตรงตามพันธุ์ดั้งเดิม
- ไม่ปะปนสายพันธุ์
- แข็งแรง ต้านทานโรค
- งอกดี เติบโตได้ดีในพื้นที่
เช่น ข้าวหอมมะลิสุรินทร์ ซึ่งมีชื่อเสียงด้านกลิ่นหอมและรสชาติ
วิธีการคัดเลือกเมล็ดพันธุ์
- ใช้เมล็ดพันธุ์ที่มาจากต้นพันธุ์แข็งแรง ไม่เป็นโรค
- คัดจากแปลงปลูกเฉพาะ (วิธีปลูก 5-7 แถวต่อแปลง)
- คัดเฉพาะรวงที่เมล็ดสุกเต็มดี ไม่มีลีบ
- ให้ได้เปอร์เซ็นต์ความบริสุทธิ์ของพันธุ์ไม่น้อยกว่า 95%
ระยะเวลาเก็บเกี่ยว
- เก็บเมื่อเมล็ดข้าวส่วนใหญ่เริ่มเปลี่ยนเป็นสีเหลือง
- สังเกตว่าใบธงยังเขียวอยู่ 1-2 เมล็ด
- ประมาณ 28-30 วันหลังข้าวออกดอก
วิธีเก็บเกี่ยว
- ใช้รถเกี่ยวที่สะอาดและไม่ปนเปื้อนสายพันธุ์อื่น
- เกี่ยวข้าวอย่างน้อย 150 กิโลกรัม/ไร่
- เก็บเกี่ยววนแปลงเพื่อให้ได้เมล็ดพันธุ์คุณภาพสม่ำเสมอ
การตาก
- ควรตากให้แห้งโดยใช้ผ้าตาข่ายหรือผ้าปูพื้น
- หมั่นกลับเมล็ดข้าวทุก 30 นาที
- หลีกเลี่ยงแสงแดดร้อนจัด และป้องกันฝนตก
- ควรให้ความชื้นหลังตากอยู่ที่ประมาณ 11%
การเก็บรักษา
- เก็บในถุงหรือภาชนะสะอาด หลีกเลี่ยงแสงแดด ความชื้น และศัตรูพืช
- ความชื้นในเมล็ดพันธุ์ต้องไม่เกิน 14%
- เก็บในห้องอุณหภูมิคงที่ เพื่อรักษาคุณภาพของเมล็ดพันธุ์ให้พร้อมปลูกในฤดูกาลถัดไป
การจัดความปนของสายพันธุ์
- ควรคัดแยกพันธุ์ชัดเจน
- ปลูกแยกแปลง หรือปลูกห่างกัน 3-4 ครั้ง
- ตรวจสอบสายพันธุ์ด้วยตา และมีระบบติดตามย้อนกลับ
OASIS มุ่งมั่นพัฒนาเกษตรอินทรีย์ตั้งแต่ต้นทาง โดยให้เกษตรกรเป็นเจ้าของเมล็ดพันธุ์ที่ปลูกเอง เพื่อความยั่งยืน ปลอดภัย และส่งออกได้ในตลาดสากลอย่างมั่นใจ