รู้หรือไม่ … กว่าจะเรียกว่า “อินทรีย์ 100 %” ไม่ง่ายเลย
| ระยะปรับเปลี่ยน | ช่วงเวลา | มาตรฐานรับรองที่ยื่นได้ | ขั้นตอนการรับรอง |
|---|---|---|---|
| ระยะปรับเปลี่ยนที่ 1 | 0 – 12 เดือน | Fairtrade | เริ่ม ตรวจสอบมาตรฐาน |
| ระยะปรับเปลี่ยนที่ 2 | 12 – 24 เดือน | Fairtrade | ตรวจสอบมาตรฐาน |
| ระยะปรับเปลี่ยนที่ 3 | 24 – 36 เดือน | Naturland, Bio Suisse, EU Organic, Fairtrade | ตรวจสอบมาตรฐาน |
| ระยะปรับเปลี่ยนที่ 4 | 36 – 48 เดือน | Canada Organic, USDA Organic, Fairtrade | ตรวจสอบมาตรฐาน |
ทำไมต้องใช้เวลานานกว่าจะได้ตรา “อินทรีย์ 100 %”
1. ระยะปรับเปลี่ยนที่ 1 (0–12 เดือน)
- สิ่งที่เกษตรกรต้องทำ
- หยุดใช้ปุ๋ย / สารเคมีสังเคราะห์ทุกชนิดทันที
- เริ่มเก็บบันทึกฟาร์ม (Farm Records) เพื่อให้ผู้ตรวจสอบติดตามย้อนหลังได้
- วางแผนปรับปรุงดิน เช่น ปลูกพืชตระกูลถั่วคลุมดิน ใส่ปุ๋ยหมัก
- ทำไมยื่นได้แค่ Fairtrade?
- Fairtrade เน้น “ความเป็นธรรมทางการค้า” และสวัสดิการเกษตรกร จึงอนุญาตให้เริ่มยื่นได้ตั้งแต่ปีแรก แม้จะยังไม่อินทรีย์เต็มร้อย
2. ระยะปรับเปลี่ยนที่ 2 (12–24 เดือน)
- กิจกรรมหลัก
- ดำเนินการฟื้นฟูดินอย่างต่อเนื่องและต้องมีผลตรวจดิน-น้ำแสดงแนวโน้มลดสารตกค้าง
- สุ่มตรวจภาคสนาม (On-site Audit) อย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง
- เหตุผลที่ยังเห็นแค่ Fairtrade
- มาตรฐานอินทรีย์หลัก ๆ (EU, USDA ฯลฯ) ต้องการ “ไม่ใช้สารเคมีสังเคราะห์ติดต่อกันอย่างน้อย 24–36 เดือน” จึงยังไม่ผ่านเกณฑ์
3. ระยะปรับเปลี่ยนที่ 3 (24–36 เดือน)
- จุดเปลี่ยนสำคัญ
- หลายมาตรฐานอินทรีย์ เช่น EU Organic, Naturland, Bio Suisse เริ่ม “ให้สิทธิ์ใช้สัญลักษณ์คำว่า In-conversion” หรือ “กำลังปรับเปลี่ยน” ได้
- ต้องผ่านการสุ่มตรวจและทวนสอบเอกสารอย่างละเอียด (Traceability Audit)
- ประโยชน์ต่อเกษตรกร
- เริ่มขายผลผลิตในตลาดพรีเมียมได้ราคาสูงขึ้น แม้จะยังไม่ติดฉลาก ‘Organic 100 %’
4. ระยะปรับเปลี่ยนที่ 4 (36–48 เดือน)
- เข้าสู่ช่วงโค้งสุดท้าย
- พื้นที่เพาะปลูกต้องปราศจากสารตกค้างในระดับที่ต่ำกว่าเกณฑ์ข้อบังคับ
- เอกสารย้อนกลับ (Trace-back) ต้องครบถ้วนตั้งแต่เมล็ดพันธุ์ → การผลิต → การขนส่ง
- ทำไม USDA Organic & Canada Organic ถึงให้ผ่านในช่วงนี้?
- ทั้งสองมาตรฐานกำหนด “ต้องไม่ใช้สารสังเคราะห์อย่างน้อย 36 เดือนก่อนเก็บเกี่ยว” เมื่อครบเกณฑ์ จึงใช้เครื่องหมาย “Certified Organic” ได้เต็มรูปแบบ
5. หลัง 48 เดือน (อินทรีย์ 100 % เต็มตัว)
- สถานะของฟาร์ม
- สามารถติดฉลาก USDA Organic, EU Organic, Canada Organic ฯลฯ โดยไม่ต้องมีคำว่า In-conversion
- เข้าถึงตลาดส่งออกที่ให้ราคาสูงกว่าข้าวทั่วไป 30–50 %
- ภารกิจต่อเนื่อง
- ต้องตรวจต่ออายุ (Surveillance Audit) ปีละ 1 ครั้ง เพื่อคงใบรับรอง
- รักษาระบบบันทึกและความโปร่งใสตลอดห่วงโซ่อุปทาน
สรุปประโยชน์ของการค่อย ๆ ปรับเปลี่ยน
- ความปลอดภัยของดินและสิ่งแวดล้อม – ช่วงเวลายาวนานช่วยให้ดินสลายสารเคมีตกค้างตามธรรมชาติ
- สร้างความน่าเชื่อถือ – ข้อมูลที่ตรวจสอบย้อนกลับได้ 3–4 ปีเต็ม ยืนยันต่อผู้บริโภคว่า “ออร์แกนิกจริง”
- มูลค่าเพิ่มระยะยาว – ได้ราคาขายสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่ช่วง In-conversion จนถึง Organic 100 %
- เข้าถึงตลาดพรีเมียม – ครอบคลุมทั้งในประเทศและส่งออก พร้อมผลักดันให้เกษตรกรมีรายได้มั่นคง